Thay đổi cục diện!

Thay đổi cục diện!

Rất có thể chiếc máy bay của hãng hàng không Malaysia Airlines bị bắn hạ bởi một hệ thống tên lửa đất đối không - bị nghi ngờ nhiều nhất là hệ thống BUK do Nga sản xuất. Cả Nga, chính quyền Ukraine và phe ly khai thân Nga ở miền Đông Ukraine (cụ thể là Cộng hòa Nhân dân Donetsk) đều sở hữu hoặc có khả năng sở hữu loại vũ khí này. Từ đó dẫn đến 2 kịch bản. Một là cố ý bắn, bởi theo phân tích của đại úy Hải quân Mỹ James Swiggart trên báo The Washington Post, trong khu vực này có nhiều hệ thống radar có thể dễ dàng phân biệt máy bay dân sự. Câu hỏi đặt ra trong trường hợp này: Ai là người có lợi? Trong kịch bản thứ hai, nhận dạng lầm máy bay do thiếu trang bị quân sự phù hợp và như vậy, quân ly khai dễ dàng bị khoanh vùng là thủ phạm.

Tưởng niệm các nạn nhân trên chuyến bay MH17 tại Đại sứ quán Hà Lan ở thủ đô Kiev của Urkaine Ảnh: Reuters

Câu hỏi nhiều hơn câu trả lời và còn cần nhiều ngày để tìm ra song phản ứng chính trị sẽ đến tức thời. Theo trang Politico, sinh mạng của gần 300 con người chắc chắn thúc đẩy Nhà Trắng và Liên minh châu Âu (EU) dấn tới trong cuộc đối đầu với Nga. Điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin sau khi MH17 rơi, Tổng thống Mỹ Barack Obama một lần nữa cảnh báo thắt chặt trừng phạt nếu Nga không mở đường xuống thang ở Ukraine. Giới phân tích cho rằng nếu Nga hay quân ly khai Ukraine gây ra thảm kịch, gần như chắc chắn Washington sẽ nhấn ga trừng phạt, với sự ủng hộ của nhiều nhà lập pháp. Nghị sĩ Đảng Cộng hòa Peter Welch nói với Đài MSNBC: “Nếu loại vũ khí bắn hạ chiếc máy bay do Nga sản xuất hoặc cung cấp thì các biện pháp trừng phạt cực kỳ khắc nghiệt sẽ được bàn thảo nhanh chóng”.

Các nhà lãnh đạo châu Âu lại khó xử hơn. Đa số nạn nhân trên máy bay là người châu Âu nên cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton nhận định EU sẽ phải “ra tay” với Nga. Bà nói trên Đài PBS: “Nếu chứng thực được Nga có liên quan, các nước châu Âu phải đi đầu trong trừng phạt. Đây là chuyến bay xuất phát từ Amsterdam và bay qua lãnh thổ châu Âu!”.

Tuy nhiên, không phải chuyên gia nào cũng nghiêng về giả thuyết châu Âu quyết tâm trừng phạt Nga. Nói như ông Graham Allison, giáo sư Trường Kennedy thuộc Trường ĐH Havard (Mỹ), EU sẽ chỉ giơ cao đánh khẽ bởi trừng phạt Nga đồng nghĩa với việc EU phải trả giá đáng kể. “Tôi cược là Đức không giảm lượng khí đốt mua của Nga và Pháp không hoàn lại tiền mà Nga đã trả để mua tàu chiến. Tương tự, Anh không muốn kinh đô tài chính London của họ bị xáo trộn khi nơi đây trú ngụ nhiều nhà tài phiệt Nga" - ông nhấn mạnh. Dường như để đón đầu, ngay sau thảm kịch MH17, Tổng thống Putin gọi điện cho Thủ tướng Đức Angela Merkel. Mục đích cuộc gọi nhằm chúc mừng sinh nhật bà Merkel và Điện Kremlin không tiếc lời khen nữ thủ tướng là “nhà lãnh đạo châu Âu danh tiếng đã lãnh đạo nước Đức đạt được những tiến bộ to lớn” và rằng quan hệ Đức - Nga cần được “giữ gìn cẩn thận”.

Nhưng dù phản ứng của châu Âu thế nào thì tương lai của Nga cũng không sáng sủa gì. “Mọi chuyện sẽ trở nên khủng khiếp. Nga sẽ ở trong tình thế hết sức khó khăn, cả về chính trị và ngoại giao” - ông Eugene Rumer, từng là chuyên gia hàng đầu về Nga-Ukraine của Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA), đánh giá.