Tìm cơ hội từ thách thức

Tìm cơ hội từ thách thức

Theo ông Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) TP HCM, năm 2013 Việt Nam tự hào xuất siêu nhưng vẫn nhập siêu từ Trung Quốc với tỉ lệ xuất khẩu 13 tỉ USD, nhập khẩu khoảng 37 tỉ USD từ thị trường này. Trong cơ cấu hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nhóm máy móc, thiết bị dụng cụ chiếm khoảng 18%, nguyên phụ liệu dệt may da giày 15%, điện thoại 15%, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện 12%...

Ở chiều xuất khẩu, Việt Nam chủ yếu xuất thô sang Trung Quốc nên rất bấp bênh. Nhìn ở góc độ tích cực, những biến động ở biển Đông vừa qua là cơ hội để Việt Nam giảm dần xuất thô, nâng cao chất lượng hàng xuất khẩu, nâng tỉ trọng hàm lượng chất xám trong hàng hóa xuất khẩu, giảm xuất khẩu tài nguyên. Trường hợp hàng kém chất lượng của Trung Quốc không vào Việt Nam nữa cũng sẽ là cơ hội cho DN trong nước.

Rủi ro về nguồn cung nguyên phụ liệu Trung Quốc sẽ thôi thúc doanh nghiệp tìm nguồn cung khác thay thế. Trong ảnh: Một chợ bán nguyên phụ liệu ngành dệt may, da giày ở TP HCM Ảnh: HỒNG THÚY

Nhiều lĩnh vực sản xuất của Việt Nam hiện phụ thuộc vào nguồn nguyên phụ liệu Trung Quốc. “Chắc chắn sẽ có khó khăn bước đầu nhưng dần dần DN sẽ tìm được nguồn nguyên liệu thay thế từ Lào, Campuchia và khối ASEAN. Ngoài ra, khi gia nhập Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), ASEAN ++ cũng tạo cơ hội cho xuất khẩu.

Cuối năm 2015, khối ASEAN thống nhất, hàng hóa ASEAN thuế bằng 0 với điều kiện phải chứng minh được hàng hóa có sử dụng nguyên phụ liệu xuất xứ từ ASEAN với tỉ lệ nhất định. Vì vậy, nội địa hóa gắn với khối ASEAN bên cạnh việc nâng cao chất lượng hàng hóa “made in Vietnam” là cần thiết” - ông Phạm Ngọc Hưng chia sẻ.

Đồng tình với quan điểm sẽ tìm được cơ hội trong khó khăn, nhiều DN đang ráo riết tìm nguồn nguyên vật liệu thay thế từ các DN trong nước và những thị trường khác. Bà Hồ Trang, Tổng Giám đốc Công ty Áo mưa Lucky chuyên sản xuất áo mưa in logo làm quà tặng (làm bằng nhựa PPC), cho biết công ty có một số sản phẩm phụ (chiếm 3% - 5% doanh thu) khách hàng chỉ định sử dụng hạt nhựa Trung Quốc để có giá rẻ. Bà Trang nhìn nhận thị trường Việt Nam nghiêng rất nhiều về giá, hàng Trung Quốc có lợi thế lớn là giá rẻ. Lúc này không thể chọn giải pháp mua nguyên vật liệu từ thị trường khác giá cao hơn vì đa số là DN nhỏ đang khó khăn về tài chính, người tiêu dùng cũng chưa sẵn sàng bỏ thêm tiền mua sắm tiêu dùng.

Tuy nhiên, rủi ro về nguồn cung nguyên phụ liệu Trung Quốc cũng có mặt tích cực là thôi thúc DN tìm nguồn cung khác thay thế. Trước đây Lucky đầu tư máy móc, thiết bị Trung Quốc nhưng giờ chọn mua máy móc từ Đài Loan, Nhật Bản đòi hỏi phải tính toán kỹ, có chiến lược dài hơi, căn cơ hơn vì thời gian khấu hao máy kéo dài 10-15 năm.

Ông Nguyễn Quốc Anh, đại diện Hiệp hội Cao su nhựa Việt Nam, thì cho rằng về lâu dài, những nhà kinh doanh khôn ngoan vẫn mua nguyên liệu, máy móc của Trung Quốc và biến đó thành ưu thế, sức mạnh của mình để cạnh tranh trên thế giới. DN Việt có khả năng làm được như vậy. “Các nhà sản xuất lốp xe lớn của Hàn Quốc, Nhật đã vào Việt Nam để tận dụng nguồn nhân công giá rẻ và nguồn nguyên vật liệu giá rẻ từ Trung Quốc” - ông Nguyễn Quốc Anh dẫn chứng.